Được làm việc, mẹ mới vui

Tham công việc, sợ lãng phí thời gian là một lẽ, nhưng lúc thật lòng nhất, mẹ tôi bộc bạch: “Không làm việc cứ buồn tay buồn chân, không chịu được…”.

Trời phập phù mưa gió, ngày ngày mẹ tôi vẫn mang áo tơi, đeo giỏ ra đồng bắt cua. Cua mang về mẹ nhốt trong cái thùng, tiếng chúng bò rồn rột. Mỗi bữa, chị em tôi lại nhí nhố tranh nhau mấy cái càng cua bự. Cơm được ăn với canh cua đồng nấu đu đủ xanh nêm lá gừng, mắm cua đồng giã lá é trắng với muối, bột ngọt ngon hết sẩy.

Siêng hơn, mẹ ra tay chế biến bún riêu cua. Chúng tôi ăn riết đâm ghiền, hôm nào trời mưa, thấy mẹ nghỉ ở nhà may vá, chị em tôi sẽ hỏi dò vụ… bắt cua. Mẹ cười: “Cũng phải đợi vài ngày cho cua lớn chứ con! Cua đâu sẵn màbắt hoài…”.

Hồi ấy, nhà tôi đông con, bắp bán chợ đắt tiền, nên mẹ đạp xe lên vùng cao bẻ bắp mướn. Công xá người ta không tính tiền mà quy ra bắp, mẹ dồn vào bao, chở về hai bao bắp trái bự chảng. Mẹ chịu khó tranh thủ đi hai chuyến là các con sẽ được mấy bữa "đại tiệc" bắp ê hề: bắp nấu, bắp nướng, bắp rang. Mỗi khi ngồi gặm bắp mẹ mang về tôi lại mơ màng mong tới lúc đủ lớn để được mẹ cho đi cùng lên vùng cao… bẻ bắp mướn.

Mùa mưa gió, không phải mẹ chỉ ở nhà vá may hay đi kiếm thức ăn, mà mẹ vẫn đi kiếm tiền. Mẹ bày cái chảo to, hết chiên bánh cam tới chiên chuối bán. Sáng mẹ mang ra bán ở chợ, chiều mẹ ra gần trường học ngồi nhờ dưới mái hiên nhà người quen chiên bán cho học trò.

Nhiều hôm đông khách, mẹ ham, ngồi suốt bên lò than nóng. Trời gió lạnh mà mồ hôi mẹ ướt áo, mặt đỏ bừng. Đã vậy mẹ còn nói: “Được ngồi gần lửa khỏi tốn tiền mua áo khoác” rồi cười. Có hôm mẹ chiên nhiều bánh nhưng thưa khách. Ba tôi lo ế, mẹ phán tỉnh rụi: “Không sao, ế có lũ nhỏ ở nhà ăn…”.

Hàng quán gần trường dần mọc lên dày, mẹ chuyển sang nhận nguyên liệu về đan ghế, làm mành gia công cho công ty mỹ nghệ. Mẹ nhận thêm hạt điều về bóc vỏ; nếu còn rảnh nữa, mẹ sẽ đi dạo xóm mua gom bắp/lá chuối hột, măng tre… về mang ra chợ bán kiếm chút tiền lời. Ba thương mẹ, ông nói: “Mưa gió ướt át, hay bà nghỉ ở nhà ít hôm cho khỏe?”. Mẹ gạt đi: “Hết mưa là tới tết, không làm lấy đâu ra tiền…”.

Bây giờ mẹ tôi đã già quá rồi, mùa cuối năm không thể ra đồng bắt cua; càng không thể đạp xe đi bẻ bắp mướn hay ra chợ buôn bán kiếm tiền. Mỗi lần về thăm nhà, tôi nghe mẹ than: “Giờ mới biết, được đi làm mới sung sướng. Chứ ngồi chơi không, bắt con cái phục dịch hay ho nỗi gì!”.

Y Nguyên