“Luận ngữ thứ mười sáu của Khổng Tử” có ghi: “Người quân tử có ba điều phải răn ngừa: Lúc còn trẻ, huyết khí chưa ổn định, cần răn ngừa về nữ sắc. Tới khi tráng niên, huyết khí đang mạnh, cần răn ngừa về ham tranh đấu. Tới lúc già, huyết khí đã suy, cần răn ngừa về ham được hơn người”.
Khổng Tử cho rằng quân tử phải luôn tự chủ trong suốt cuộc đời.
Lúc còn trẻ cần răn ngừa về nữ sắc
Mỗi người sống trong thế giới muôn màu muôn vẻ chắc chắn sẽ có nhiều ham muốn khác nhau, chẳng hạn có người yêu tiền, có người háo sắc, có người thích mỹ thực,… Đây đều là những biểu hiện của ham muốn.
Ảnh minh họa.
Người xưa luôn quan niệm rằng, tuy việc thỏa mãn dục vọng có thể mang lại hạnh phúc lớn lao cho con người nhưng việc quá ham mê sẽ gây tổn hại về thể xác và tinh thần, tổn hại đến sức khỏe và tuổi thọ.
Đặc biệt ở tuổi thiếu niên, khí huyết yếu, cơ xương chưa chắc khỏe, việc buông thả quá mức, thiếu kiềm chế, ham muốn dễ dàng gây tổn hại cho cơ thể, chắc chắn sẽ dẫn đến vô số bệnh tật về sau, gây suy nhược tinh thần và tăng gánh nặng tâm lý.
Có một phương châm trong Shoukang Baojian: “Sắc là bài kiểm tra đầu tiên của một chàng trai. Nếu như anh ta không thể vượt qua bài kiểm tra này, thì dù tài năng có cao đến đâu cũng sẽ vô ích”. Vì sức khỏe, người trẻ không nên ham muốn nữ sắc.
Thanh niên răn ngừa về ham tranh đấu
Điều người ta sợ nhất trên đời này chính là đấu tranh, đấu tranh vì mọi thứ, đấu tranh để thắng hoặc thua trong mọi việc, luận cái đúng sai, không chịu lùi ra phía sau một bước, thấp hơn người một đầu. Giằng co, đấu tới đấu lui, mới nhận ra rằng cuối cùng chính mình là người thua cuộc, sai là mình, hai tay trống không cũng là chính mình.
Tăng Quốc Phiên nói: “Không tranh danh với quân tử, không tranh lợi với kẻ ác, không tranh tài với trời đất”.
Sau tuổi trung niên, cơ bắp và thể chất của một người đã được hoàn thiện và đó cũng là thời điểm khỏe mạnh nhất trong cuộc đời. Con người lúc này trong lòng có một nguồn năng lượng dâng trào, thường khó mà dung thứ dù chỉ là một lời bất bình nhỏ nhất, nếu không cẩn thận có thể nổi giận, thậm chí đánh nhau.
Ảnh minh họa
Nhưng hung hăng không phải là cách tốt nhất để giải quyết vấn đề, đặc biệt là trong xã hội ngày nay, nhiều người chưa nhận thức được hậu quả của tính bốc đồng, một số người có thể đánh nhau chỉ vì cãi vã trong bữa ăn, đồ uống, dẫn đến thương tích về thể chất, hoặc thậm chí là cái chết. Tất nhiên, ngoài những cuộc cãi vã về thể xác như vậy, đôi khi những cuộc cãi vã ở nơi làm việc còn kéo dài vô tận.
Nhìn lại thì sự xung động này là không cần thiết vì nó thường không giải quyết được vấn đề. Suy cho cùng, hầu hết những người trung niên đều đã lập gia đình và bắt đầu kinh doanh. Đối với một gia đình, hạnh phúc và sự ổn định luôn được đặt lên hàng đầu.
Bỏ tranh đấu ở tuổi trung niên là từ bỏ tinh thần đấu tranh không công bằng trong mọi việc, đồng thời phát triển cách xử lý sự việc nhẹ nhàng, ôn hòa. Mọi việc nên được thực hiện vừa phải, để lại một đường lui cho mình và giữ ba phần thể diện cho người khác.
Tuổi già răn ngừa về ham được hơn người
Nhiều người cảm thấy càng lớn tuổi càng ít ham muốn, khi còn trẻ, họ muốn có tất cả, tiền bạc, quyền lực, địa vị đều vô cùng hấp dẫn, nhưng người lớn tuổi dường như ít quan tâm đến những thứ này.
Ảnh minh họa.
Tất nhiên, một số người lớn tuổi có tư tưởng cởi mở và cảm thấy rằng phần lớn cuộc đời của họ đã trôi qua và chẳng ích gì khi theo đuổi những thứ bề ngoài này. Nhưng một số người lại nghĩ hoàn toàn ngược lại, càng lớn tuổi họ càng tham lam và muốn có mọi thứ. Đôi khi họ chỉ cố gắng kiếm được một khoản lợi nhuận nhỏ như giảm giá ở trung tâm mua sắm, nhưng nếu không đạt được, họ sẽ tức giận và làm tổn thương chính mình.
Đây cũng là những biểu hiện thường gặp về lòng tham của người già, không những ảnh hưởng tiêu cực đến đạo đức xã hội mà còn có thể khiến họ bất an trong những năm tháng cuối đời.
-> Vén màn cuộc sống tuổi trung niên sau một lần họp lớpT. Linh
